1997
Kaonekelo

1997 (MCMXCVII) was Template:Year article header/zc.
Vyakuchitika
[lemba | kulemba source]Januwale
[lemba | kulemba source]- Januwale 1 – Nthowa yakuchenjezgera ŵanthu para kwachitika ngozi yikwamba ku United States .
- January 11 – Turkey wakuwofya Cyprus chifukwa cha mgwirizano wakugula vigeŵenga vya Russia vya S-300, ndipo ivi vikapangiska kuti paŵe suzgo la vigeŵenga vya ku Cyprus . [1]
- Januwale 16 – Kukomeka kwa Ennis Cosby : Pafupi na msewu wa 405 ku Los Angeles, mwana wa Bill Cosby Ennis wakuponyeka mu mutu mu kuyezgayezga kwakutondeka kwa kwiba.
- Januwale 17 - Rocket ya Delta II iyo yikanyamura katundu wa GPS wa ŵasilikari yikaphulika, nyengo yichoko waka kufuma ku Cape Canaveral .
- January 18 – Kumpoto chakumanjiliro gha dazi kwa Rwanda, ŵasilikari ŵa Hutu ŵakakoma ŵanchito 6 ŵa ku Spain awo ŵakawovwiranga ŵanthu na ŵasilikari ŵatatu, ndipo ŵakapweteka chomene munyake.
- January 19 – Yasser Arafat wakawelera ku Hebron pamanyuma pa vyaka vyakujumpha 30, ndipo wakakolerana na vikondwelero vya kupeleka kwa msumba waumaliro wa West Bank uwo ukulaŵilirika na Israel. [2] (→ Phangano la Heburoni )
- Januwale 23 - Madeleine Albright wakazgoka mulembi wakwamba wa boma la United States, pamanyuma pa kukhozgeka na wupu wa ŵalara ŵa boma la United States . [3]
- Januwale 26 - VJTI yikusintha zina lake kufuma ku sukulu ya Jubilee ya Victoria ku sukulu ya Veermata Jijabai ku Mumbai.
Febuluwale
[lemba | kulemba source]- Febuluwale 4
- Pa ulendo wawo wakuya ku Lebanon, ndege ziŵiri za Israeli izo zikanyamuranga ŵasilikari zikatimbana, ndipo wose 73 awo ŵakaŵa mu ndege iyi ŵakafwa.
- Pamanyuma pakuti pakwamba ŵasuska ivyo vikasankhika, Pulezidenti wa Serbia Slobodan Milošević wakazomerezga kuti ŵakususka ŵakathereska pa visankho vya Novembala 1996.
- Chindindindi cha nkhongono ya 6.5 chikachitika mu chigaŵa cha North Khorasan, ku Iran, ndipo ŵanthu 88 ŵakafwa ndipo ŵanyake 1,948 ŵakapwetekeka.
- February 10 – Nkhani ya mchenga : Manyuzipepara gha ku Australia ghakulemba nkhani zakuti boma la Papua New Guinea latora ŵasilikari ŵa pa chirwa cha Bougainville .
- February 13 - STS-82 : Ntchito yakunozga na kunozga telesikopu ya Hubble yikwamba na ŵasayansi ŵakufuma ku Space Shuttle <i id="mwjg">Discovery</i> .
- Febuluwale 28
- North Hollywood shootout : Ŵankhungu ŵaŵiri, awo ŵakavwara vingwe vya kevlar, ndipo ŵakaŵa na mfuti za Type 56S izo ŵakasintha mwambura kuzomerezgeka na magazini ghakukwana na vinyake, ŵakapweteka ŵapolisi 20 na ŵanthu ŵambura nkhondo pa nkhondo ya mfuti. Ivyo vikachitika vikupangiska kuti ŵanthu ŵambe kugazgana pa nkhongono zakwenelera za moto izo ŵapolisi ŵakuwonelera malo ŵa ku United States ŵangaŵa nazo para vinthu vyanthena ivi vyachitika munthazi. [ <span title="The material near this tag may contain information that is not relevant to the article's main topic. (April 2019)">kolelanako?</span> ]
- 1997 Chikalata cha ŵasilikari ŵa Turkey : Chifukwa cha ungano uwo ukachitika na National Security Council, ŵasilikari ŵa Turkey ŵakapeleka chikalata chakuti ŵazomerezge fundo zinandi zakukhwaskana na charu. Pamanyuma pa Juni 18, boma la Turkey likaleka ntchito chifukwa chakuti ŵanthu ŵakaŵachichizga.
Malichi
[lemba | kulemba source]- March 4 – Pulezidenti wa US Bill Clinton wakakanizga ndalama za boma ku kafukufuku waliyose wakukhwaskana na kupanga ŵanthu . [4]
- March 7 – Ku Sri Lanka, Tamil Tigers yikapoka malo gha ŵasilikari na kukoma ŵasilikari ŵakujumpha 100 ŵa ku Sri Lanka.
- Malichi 9 - Munthu wakumanyikwa chomene wa ku America wakukomeka ku Los Angeles .
- Malichi 13
- Ŵamishonale ŵa ku India ŵakusankha Mudumbu Nirmala, kuti waŵe mulongozgi wawo m’malo mwa Mama Teresa .
- Ŵanthu ŵa mu charu cha China ŵakapanga msumba uphya wa Chongqing, kufuma ku chigaŵa cha Sichuan .
- Malichi 16 – Nkhani ya mchenga : Pa chirwa cha Bougainville ku Papua New Guinea, ŵasilikari ŵa mulara wa ŵasilikari Jerry Singirok ŵakakaka Tim Spicer na ŵasilikari ŵake ŵa mchenga .
- March 18 – Mchira wa ndege ya Russia ya An-24 charter ukaphyoka apo yikaŵa pa ulendo wakuya ku Turkey, ndege iyi yikawira, ndipo wose 50 awo ŵakaŵa mu ndege iyi ŵakakomeka, ndipo ivi vikapangiska kuti ndege zose za An-24 zikhale pasi.
- Malichi 21 – Ku Zaire, Étienne Tshisekedi wakasankhika kuŵa nduna yikuru; wakufumiska awo ŵakukhozgera Mobutu Sese Seko mu kabineti yake.
- Malichi 22 - Comet Hale-Bopp yikupanga pafupi chomene na charu chapasi.
- Malichi 24 – Mphoto za 69 za sukulu, izo zikuchitika na Billy Crystal, zikuchitika ku Shrine Auditorium ku Los Angeles, ndipo Mulwari wa Chingelezi wakapokera chithunzithunzi chiwemi chomene . Pa nyengo ya ungano uwu, ŵakumba kupanga DVD ku United States.
- March 24 – 26 – Mu San Diego, 39 Ŵakusopa ŵa Chipata cha Kuchanya ŵakujikoma ŵanandi pa malo ghawo.
- Malichi 26 - Julius Chan wakaleka nchito yake ya kuŵa nduna yikuru ya Papua New Guinea, ndipo wakamalizga nkhani ya Sandline . [5]
- Malichi 31 – Mndandanda wa TV wa ŵana wa Teletubbies ukuwonekera pa BBC.
Epulo
[lemba | kulemba source]- April 3 – Kukomeka kwa Thalit ku Algeria : wose kupatulapo 1 pa ŵanthu 53 awo ŵakukhala ku Thalit ŵakukomeka na ŵasilikari ŵa nkhondo. [6]
- Epulero 14
- Moto ukubuka mu msasa wa ŵalendo pa Chidika cha Mena, 11 kilometres (6.8 mi) kufuma ku Mecca ; 343 ŵakufwa.
- Kapitawo wakale wa ŵasilikari ŵa SS , Erich Priebke, wakuyeruzgikaso; pa Julayi 22 wakuzengeka mu jele vyaka khumi na vinkhondi. [7]
- Epulero 18 – Mlonga Wakufipa wa Kumpoto ukuswa madamu na kusefukira ku Grand Forks, North Dakota, na East Grand Forks, Minnesota, ndipo ukupangiska kuti paŵe ndalama zakukwana madola 200 gha ku America. biliyoni zinandi.
- April 21 – Rocket ya Pegasus yikunyamura viwangwa vya ŵanthu 24 kuzungulira charu chapasi, mu kuŵika kwakwamba kwa mlengalenga na kampani ya Celestis .
- Epulero 22
- April 23 – Ŵanthu ŵa mu mizi 42 ŵakakomeka pa nkhondo ya ku Omaria ku Algeria.
- Epulero 29
- Bungwe Lakukanizga Vida vya Kemiko (OPCW), phangano la CWC likuyamba nchito.
- Sitima ziŵiri zikawira ku Hunan, ku China; Ŵanthu 126 ŵakukomeka.
Nga
[lemba | kulemba source]- May 1 – Tony Blair wakazgoka Nduna Yikuru ya United Kingdom, apo chipani cha Labour chikawina chisankho cha United Kingdom cha 1997 ndipo chikawelera ku boma kwa nyengo yakwamba mu vyaka 18. [8]
- May 9 – Mwana wakwamba wa ŵapapi ŵatatu uyo wakasinthika na majini wake wakababika. [9]
- Meyi 10 - The 7.3 M Chindindindi cha Qayen chikuchitika kumafumiro gha dazi kwa Iran na nkhongono ya Mercalli ya X ( Extreme ). Ŵanthu pafupifupi 1,567 ŵakakomeka ndipo ŵanyake 2,300 ŵakapwetekeka.
- May 11 – IBM 's Deep Blue wakuthereska Garry Kasparov mu maseŵero ghakumasinda gha maseŵero ghakuweleraso, nyengo yakwamba iyo kompyuta yikuthereska msilikari wa pa charu chose wa chess mu maseŵero.
- Meyi 12
- Phangano la mtende pakati pa Russia na Chechnya likusayinirika.
- Mphepo yankhongono ya F1 yikatimba msumba wa Miami, ndipo yikananga ndalama zakukwana madola 525,000. Vithuzithuzi na mavidiyo gha chimphepo ichi vikaŵa mitu ya nkhani pa charu chose.
- May 15 – Boma la United States likuzomerezga kuti kukaŵa "Nkhondo Yachisisi" ku Laos ( 1953 – 1975 ) pa nyengo ya Nkhondo ya Vietnam, ndipo likupatulira Chikumbusko cha Laos mwakuchindika Hmong na ŵanyake awo ŵakaŵa ŵasilikari ŵa "Nkhondo Yachisisi". [10]
- Meyi 16
- Nkhondo yakwamba ya Congo yikamara apo pulezidenti Mobutu Sese Seko wakafumiskika kufuma ku Zaire .
- Pulezidenti wa United States Bill Clinton wakuphepiska mwakuzomerezgeka ku ŵanthu awo ŵakapona pa kafukufuku wa Tuskegee wakukhwaskana na nthenda ya chikhoso iyo yikachizgika yayi ku Negro Male na mbumba zawo.
- Meyi 17 - Ŵasilikari ŵa Laurent Kabila ŵakaluta ku Kinshasa .
- Meyi 21 - Radiohead wakufumiska OK Kompyuta
- Meyi 23
- Mohammad Khatami wakawina chisankho cha pulezidenti wa Iran mu 1997 ndipo wakazgoka pulezidenti wakwamba wa ku Iran uyo wakakhumbanga kusintha vinthu .
- Chiwawa chikayamba ku Banjarmasin, ku Indonesia, ndipo ŵanthu pafupifupi 137 ŵakafwa. [11]
- May 25 - Kuwukira kwa ŵasilikari ku Sierra Leone kukasintha Pulezidenti Ahmad Tejan Kabbah na Major Johnny Paul Koroma .
- May 27 – Mphepo yankhongono yachinayi iyo yikakoma ŵanthu ŵanandi mu vilimika vya m’ma 1990 yikatimba Jarrell, Texas, yikakoma ŵanthu 27 na kunanga vinthu vinandi chomene mu vigaŵa vya Double Creek Estates.
- May 31 – Mulatho wa Confederation wa makilomita 13, mulatho utali chomene pa charu chose uwo ukujumpha mu maji ghakuzura na aisi, ukujulika pakati pa chirwa cha Prince Edward na New Brunswick, Canada.
Juni
[lemba | kulemba source]- Juni 1
- Socialist Party -kulongozgeka na mgwirizano wa pakati-kumanzere ukawina mzere wachiŵiri mu 1997 chisankho cha malango cha France, chikayamba na chitatu Kukhala pamoza (1997–2002).
- Hugo Banzer wakawina pa chisankho cha pulezidenti ku Bolivia .
- Juni 2 - Ku Denver, Colorado, Timothy McVeigh wakasangika na mulandu pa milandu 15 ya kukoma munthu na kupanga chiŵembu chifukwa chakuti wakachitako mabomba mu msumba wa Oklahoma mu 1995.
- Juni 10 – Mulongozgi wa Khmer Rouge Pol Pot wakulamula kuti ŵakome mulongozgi wake wakuvikilira, Son Sen, na 11 ŵa mu mbumba ya Sen, pambere Pol Pot wandachimbire msumba wake wakukhora wa kumpoto.
- Juni 11 – Ku United Kingdom, Nyumba ya Mazaza yikavotera kuti mfuti zilekeskeke .
- Juni 13 - Jury yikadumura kuti Timothy McVeigh wakomeke chifukwa cha chigaŵa chake pa bomba ilo likaponyeka mu msumba wa Oklahoma mu 1995.
- Juni 16 – Ŵanthu pafupifupi 50 ŵakakomeka mu nkhondo ya Daïat Labguer (M’sila) ku Algeria.
- Juni 21 – Wupu wa ŵanakazi ŵa maseŵero gha basketball ( WNBA ) ukuseŵera maseŵero ghake ghakwamba ku The Great Western Forum ku Los Angeles. [12]
- Juni 25
- Kuphulika kukuru kwa phiri la Soufrière Hills pa cirwa ca Montserrat kukapangiska kuti ŵanthu ŵafumemo mu malo agha ndipo paumaliro ŵakaleka msumba ukuru wa Plymouth .
- Ndege ya mlengalenga ya Progress M-34 iyo yikugwira ntchito yayi yikutimbana na siteshoni ya mlengalenga ya ku Russia yakuchemeka Mir.
- Juni 26 - Bertie Ahern wakusankhika kuŵa Taoiseach wa 10 wa Republic of Ireland ndipo Mary Harney wakusankhika kuŵa wa 16, ndipo mwanakazi wakwamba, Tánaiste, pamanyuma pakuti vipani vyawo, Fianna Fáil na ŵa Democrats ŵakupambana, ŵawina chisankho cha 1997 .
July
[lemba | kulemba source]- Julayi – Kusefukira kwa maji kwa pakati pa Europe mu 1997 kukachitika mu Poland, Germany, na Czech Republic.
- Julayi 1 - United Kingdom yikupereka ulamuliro wa Hong Kong ku China.
- Julayi 2 – Banki ya Thailand yikuyandama baht, kupangiska suzgo la ndalama ku Asia .
- Julayi 4 - Kafukufuku wa mlengalenga wa NASA wa Pathfinder wakafika pa Mars .
- Julayi 5
- Ku Cambodia, Hun Sen wa chipani cha ŵanthu ŵa ku Cambodia wakawuskapo boma la Norodom Ranariddh .
- Gulu la Chisilamu la ku Egypt likupharazga kuti likuleka nkhaza .
- Julayi 8 - NATO yikuchema Czech Republic, Hungary, na Poland kuti ŵanjire mu mgwirizano uwu mu 1999 .
- July 10 – Ku London, ŵasayansi ŵakuyowoya ivyo ŵakasanga pa kusanda DNA kufuma ku viwangwa vya Neanderthal, ivyo vikukhozgera fundo yakuti ŵanthu ŵakasintha kufuma ku Africa, kuŵika " Eva wa ku Africa " pa vyaka 100,000 kufika pa 200,000 ivyo vyajumpha.
- Julayi 11 - Moto wa pa hotelo ya Royal Jomtien Resort ku Pattaya, moto wa hotelo ya Thailand, ukakoma ŵanthu 90.
- July 13 – Viwangwa vya Che Guevara vikawelera ku Cuba kuti vikasungike, pamoza na ŵanyake awo wakaŵa nawo. Guevara na ŵanyake ŵakakomeka pa Okutobala 9 1967 ku Bolivia .
- Julayi 15 - Munthu wakukoma ŵanthu Andrew Cunanan wakawombera Gianni Versace uyo wakapanga mafashoni kuwaro kwa nyumba ya Versace ku Miami Beach .
- Julayi 17 - Kampani ya FW Woolworth yikujara pamanyuma pa vyaka 117 mu bizinesi.
- July 25 – KR Narayanan wakalumbira kuŵa pulezidenti wa 10 wa India ndiposo membala wakwamba wa gulu la Dalit kuŵa na udindo uwu.
- Julayi 27 – Pafupifupi 50 ŵakukomeka mu nyifwa ya Si Zerrouk ku Algeria.
- Julayi 30 – Ŵanthu 18 ŵakukomeka chifukwa cha kusefukira kwa charu cha Thredbo ku malo ghakuchezgera gha Snowy Mountains ku Australia.
August
[lemba | kulemba source]- Ogasiti 3 – Pakati pa 40 na 76 ŵanthu ŵa mu mizi ŵakukomeka mu kukomeka kwa Oued El-Had na Mezouara ku Algeria.
- Ogasiti 3 – 11 – Vilumba viŵiri pa vilumba vitatu vya Union of the Comoros – Anjouan na Mohéli – vikayezga kuwelera ku ulamuliro wa ŵakoloni wa France. Pulani iyi yikatondeka apo boma la France la Pulezidenti Jacques Chirac likakana kuŵawusaso, ndipo ivi vikapangiska kuti virwa viŵiri ivi viŵeso mu Comoros mu vyaka viŵiri ivyo vikalondezgapo.
- Ogasiti 4 – Jeanne Calment, munthu wakukhozgeka kuti ni mulara chomene uyo wakakhalapo, wakafwa na vyaka 122 na mazuŵa 164.
- August 6 – Ndege ya Korean Air Flight 801 yikawira kumanjiliro gha dazi kwa chiŵanja cha ndege cha Guam, ndipo ŵanthu 228 ŵakafwa.
- Ogasiti 13 - Trey Parker na Matt Stone 's vithuzithuzi vyakusekeska vya pa TV, South Park, vikamba kupharazgika na chigaŵa chakwamba, Cartman wakupokera kafukufuku wa m'makutu, pa Comedy Central .
- August 20 – Ŵanthu ŵakujumpha 60 ŵakakomeka, 15 ŵakakoleka pa nkhondo ya Souhane ku Algeria.
- Ogasiti 26
- 60-100 ŵakukomeka mu nyifwa ya Beni Ali ku Algeria.
- Komiti yakujiyimira payokha ya pa charu chose yakuwona vya kuwuskapo ntchito yikukhazikiska ku Northern Ireland, nga ni chigaŵa cha mtende .
- Ogasiti 29
- Ŵanthu ŵakujumpha 98 (ndipo panji ŵakukwana 400) ŵakukomeka pa nkhondo ya Rais ku Algeria.
- Netflix, Inc. yikakhazikiska nga ni DVD-na-makalata ghakuguliska.
- Ogasiti 31 – Nyifwa ya Diana, Kalonga wa Wales : Diana, Kalonga wa Wales, wakutoleka ku chipatala pamanyuma pa ngozi ya galimoto nyengo yichoko waka pakati pa usiku, mu msewu wa Pont de l'Alma ku Paris. Ŵakumuphalira kuti wafwa pa 4:00 . ine. [13]
Sepitembala
[lemba | kulemba source]- Seputembala 1 – Dango la ku Dublin lakukhwaskana na umo ŵakuchitira na ŵanthu awo ŵakupempha wanangwa wa kuthaŵira ku charu chinyake kuyana na dango la European Union likwamba kugwira ntchito.
- Seputembala 5
- Ŵanthu ŵakujumpha 87 ŵakukomeka apo Beni Messous wakakomeka ku Algeria.
- Komiti ya Olimpiki ya pa Charu Chose yikasankha Athens, Greece, kuti yiŵe msumba uwo uzamuchitira maseŵero gha Olimpiki gha chilimwe cha 2004 . [14]
- Seputembala 6 – Maliro gha Diana, Mfumukazi ya Wales, ghakuchitika ku Westminster Abbey, London, UK, ghakuwonelera na ŵanthu ŵakujumpha mabiliyoni ghaŵiri pa charu chose.
- Seputembala 11 - Scotland yikavotera kuti yiŵe na Nyumba Yamadango yakugaŵika, ndipo yikapanga Nyumba Yamadango ya Scotland pambere vyaka viŵiri vindafike
- Seputembala 15 – Chisankho cha nyumba ya malango ya ku Norway chikuchitika ku Norway .
- Seputembala 18
- Ŵasilikari ŵa Al-Qaeda ŵakawukira ŵanthu ŵanandi ku Mostar, ku Bosnia na Herzegovina .
- Wales wakuvotera kuti ŵapeleke mazaza pa boma na kupanga wupu wa ŵalara ŵa boma la Wales .
- Seputembala 20 – Ŵanthu 53 ŵakakomeka mu nkhondo ya Guelb El-Kebir ku Algeria. [15]
- Seputembala 21
- Nkhondo ya Chiponosko cha Chisilamu, iyo ni gulu la ŵasilikari la chiponosko cha Chisilamu, yikupharazga kuti nkhondo yileke kuchitika ku Algeria.
- Tchalitchi la St. Olaf, tchalitchi la malibwe ilo likapangika mu vilimika vya m’ma 1600 ku Tyrvää, ku Finland, likawotcheka. [16]
- Seputembala 26
- Ndege ya Garuda Indonesia 152 yikawira apo yikaŵa pafupi kufika ku Medan, ku North Sumatra, apo kukaŵa chiwuvi mu 1997 ku chigaŵa cha kumwera chakumafumiro gha dazi kwa Asia, ndipo ŵanthu wose 234 awo ŵakaŵa mu ndege iyi ŵakafwa. Iyi yikuŵa ngozi ya ndege iyo yikakoma ŵanthu ŵanandi chomene mu mdauko wa Indonesia.
- Chindindindi chikachitika mu vigaŵa vya ku Italy vya Umbria na Marche, ndipo chigaŵa chinyake cha Basilica ya St.
Okutobala
[lemba | kulemba source]- October 1 – Luke Woodham wakunjira mu sukulu ya sekondare ya Pearl ku Pearl, Mississippi na kujura moto, kukoma ŵasungwana ŵaŵiri, pamanyuma pa kukoma anyina mulenji uwu.
- October 2 - Ŵasayansi ŵa ku Britain Moira Bruce na John Collinge, pamoza na ŵanyawo, ŵakalongora kuti mtundu uphya wa nthenda ya Creutzfeldt-Jakob ni nthenda yimoza na nthenda ya ng'ombe .
- October 3 - Mulongozgi wa Paraguay, Juan Carlos Wasmosy, wakaphalira munthu uyo wakasuskanga Lino Oviedo kuti wakakike.
- October 10 – Ngozi yikuru chomene ya ndege ku Uruguay yikachitika apo ndege ya Austral Líneas Aéreas 2553 yikawira pafupi na Nuevo Berlín, ndipo wose 74 awo ŵakaŵa mu ndege iyi ŵakafwa.
- October 12 – Kukomeka kwa Sidi Daoud : 43 ŵakukomeka pa msewu wautesi ku Algeria.
- Okutobala 15
- Andy Green wakaŵika rekodi yakwamba ya liwiro la pa charu chapasi la gulu la ThrustSSC, ilo likalongozgekanga na Richard Noble wa ku UK. ThrustSSC yikujumpha mu nthowa ya mtunda wakuwuluka pa mapopa gha Black Rock, Nevada pa liwiro la pafupifupi la 1,227.985 . km/ora (763.035 mph).
- NASA yikatumizga kafukufuku wa Cassini-Huygens ku Saturn.
- October 16 – Chithunzithunzi chakwamba cha mitundu chikuwoneka pa tchati chakwamba cha nyuzipepara ya The New York Times .
- October 17 – Viwangwa vya Che Guevara vikuŵikika na ntchindi zose za ŵasilikari mu nyumba yakuzengeka mwapadera mu msumba wa Santa Clara, Cuba, uko wakathereska nkhondo yakukhozga ya Cuban Revolution vyaka 39 ivyo vyajumphapo.
- October 22 – Munthu wa ku Denmark uyo wakachimbira Steen Christensen wakaba nyumba ya ufumu ya ku hotelo ku Helsinki, Finland, ndipo wakakoma ŵapolisi ŵaŵiri apo wakachimbiranga kukoleka. [17] [18]
- October 29 – Suzgo la ku Iraq la kuwuskapo viŵeto : Iraq yikuti yizamuyamba kuwombera ndege zakuwonelera za Lockheed U-2 izo zikugwiriskirika nchito na ŵalaŵiliri ŵa UNSCOM.
Novembala
[lemba | kulemba source]- Novembala 2 – Mphepo yankhongono ya Linda yikananga kumwera kwa Vietnam na Thailand, ndipo yikakoma ŵanthu 3,275. [19]
- Novembala 11 – Makampani ghakupharazgira gha WorldCom na MCI Communications ghakupharazga kuti ghapokera ndalama zakukwana madola 37 gha ku America . biliyoni kuphatikizgika kuti ŵapange MCI WorldCom, kuphatikizgika kukuru chomene mu mdauko wa US.
- Novembala 12 – Mary McAleese wakasankhika kuŵa pulezidenti wachinkhondi na chitatu wa Ireland panyuma pa Mary Robinson, nyengo yakwamba pa charu chose kuti mwanakazi yumoza wasankhike kuŵa mulongozgi wa boma .
- Novembala 13 - Ramzi Yousef wakasangika kuti wali na mulandu wa kupanga bomba ilo likaponyeka mu 1993 pa malo gha malonda gha pa charu chose .
- Novembala 17 – Ku Luxor, Egypt, ŵanthu 62 ŵakakomeka na ŵasilikari 6 ŵa Chisilamu kuwaro kwa Tempile la Hatshepsut .
- Novembala 19 – Mu Des Moines, Iowa, Bobbi McCaughey wakubaba ŵana ŵankhondi na ŵaŵiri mu mulandu wachiŵiri uwo ukumanyikwa apo ŵana wose ŵankhondi na ŵaŵiri ŵakubabika ŵamoyo, ndipo wakwamba umo wose ŵakupona pa nyengo ya ŵana.
- Novembala 27 – Ntchito ya NASA yakupima vula ya malo ghakuzizima yikayamba, kwamba kwa chigaŵa cha satellite cha Mitambo na Nthowa Yakuwala ya Charu chapasi .
Disembala
[lemba | kulemba source]- Disembala 1 - Mu boma la India la Bihar, Ranvir Sena wakawukira chipani cha CPI (ML) Lakshmanpur-Bathe, ndipo wakakoma ŵanthu 63 ŵa mtundu wapasi .
- Disembala 3 – Ku Ottawa, Ontario, Canada, ŵamisiri ŵakufuma mu vyaru 121 ŵakasainira phangano lakukanizga kupanga na kuŵika mabomba ghakuwukira ŵanthu . Kweni vyaru vya United States, China, Russia, South Korea na vyaru vinyake 32 vikuzomerezga yayi phangano ili.
- Disembala 10 - Mzinda ukuru wa Kazakhstan ukasamuskika ku Almaty kuluta ku Astana .
- Disembala 11 - Chipangano cha Kyoto chikuzomerezgeka na komiti ya United Nations . [20]
- Disembala 15 - Microsoft yikufumiska Windows 98 Beta 3
- December 16 – Ku Japan, ŵana ŵakujumpha 700 ŵakusuzgika na nthenda ya chikhoso pamanyuma pakuti ŵawonelera chigaŵa chinyake cha anime ya Pokémon .
- Disembala 19
- Janet Jagan (wakufwa wa Cheddi Jagan ) wakupokera udindo ku Guyana .
- Ndege ya SilkAir Flight 185 yikawira mu mlonga wa Musi, pafupi na Palembang ku Indonesia, ndipo ŵanthu 104 ŵakafwa.
- Disembala 21 - Brazil yikathereska Australia 6-0 mu chikho chakumaliya cha Confederations .
- Disembala 24 – Ŵanthu ŵa mu mizi 50–100 ŵakukomeka mu nyifwa ya Sid El-Antri ku Algeria.
- Disembala 27 – Mulongozgi wa ŵasilikari ŵakugomezgeka ŵa Ulster Billy Wright wakakomeka ku Northern Ireland, mukati mwa jele la Long Kesh .
- Disembala 29 – Hong Kong wakamba kukoma nkhuku zose izo zili mu chigaŵa chake (1.25 miliyoni) kuti ŵalekeske kuthandazgika kwa kachirombo ka Influenza A ako kangakoma ŵanthu, mtundu wa H5N1 .
- Disembala 30 – Wilaya wa Relizane wakakomeka pa Disembala 30, 1997 : Mu chinthu chiheni chomene icho chikachitika mu chigaluka cha ku Algeria, ŵanthu 400 ŵakufuma mu misumba yinayi mu <i id="mwA2w">wilaya</i> ya Relizane ŵakakomeka.
Kubabika na nyifwa
[lemba | kulemba source]
Mphoto za Nobel
[lemba | kulemba source]- Makemiko - Paulo D. Boyer, Yohane E. Walker, Jens C. Skou
- Nkhani zachuma - Banki ya Sweden - Robert C. Merton, Myron Wakusambira
- Mabuku – Dario Fo
- Mtende – Kampeni ya pa charu chose yakukanizga migodi na Jody Williams
- Sayansi - Steven Chu, Claude Cohen-Tannoudji, William D. Phillips
- Munkhwala - Stanley B.
Mabuku
[lemba | kulemba source]- ↑ "Turkey hints at strike on Cypriot missiles". The Independent (in English). 2011-10-23. Archived from the original on May 1, 2022. Retrieved 2021-03-08.
- ↑ "Arafat arrives in Hebron for 'victory' celebration". CNN World News. January 19, 1997. Archived from the original on December 29, 2021. Retrieved December 29, 2021.
- ↑ "Biography: Madeleine Korbel Albright". Office of the US Secretary of State. Archived from the original on February 4, 2016. Retrieved July 9, 2010.
- ↑ "Memorandum on the Prohibition on Federal Funding for Cloning of Human Beings | The American Presidency Project". www.presidency.ucsb.edu. Retrieved 2025-09-11.
- ↑ "Papua New Guinea Head Steps Down After Mutiny". New York Times. Associated Press. March 26, 1997. Archived from the original on March 8, 2016. Retrieved December 29, 2021.
- ↑ "More than 80 Algerians killed in weekend massacres". CNN. 6 April 1997. Archived from the original on 12 June 2024. Retrieved 5 September 2024.
- ↑ Lara Santoro (April 17, 1997). "Ex-Nazi's Trial Opens Up Italy's Fascist Past". Christian Science Monitor. Archived from the original on December 29, 2021. Retrieved December 29, 2021.
- ↑ "The Election. The Statistics. How the UK voted on May 1st". BBC Politics 97. BBC News. Archived from the original on March 24, 2015. Retrieved 8 July 2020.
- ↑ "DocGuide". DocGuide. Archived from the original on October 12, 2017. Retrieved 2015-11-25.
- ↑ "Laos, Hmong Veterans of Vietnam War Honored At National Ceremonies". Businesswire. 13 May 2013. Retrieved 13 May 2024.
- ↑ 130 looters die in fire during Indonesian riot – CNN Archived 2012-04-06 at the Wayback Machine. Articles.cnn.com (1997-05-25). Retrieved on 2011-06-12.
- ↑ Voepel, Mechelle (2016-06-16). "Twenty seasons later, a look back at WNBA's first game". ESPN.com (in English). Archived from the original on October 7, 2019. Retrieved 2019-10-07.
- ↑ "Series of Real-Time Reports involving the tragic death of Diana, Princess of Wales". Emergency. 1997. Archived from the original on May 7, 2008. Retrieved December 9, 2018.
- ↑ Longman, Jere (September 6, 1997). "Athens Wins a Vote for Tradition, and the 2004 Olympics". The New York Times. Archived from the original on September 18, 2017. Retrieved September 18, 2017.
- ↑ "53 die in Algerian massacre". Daily Dispatch. 22 September 1997. Archived from the original on 27 February 2005. Retrieved 11 May 2017.
- ↑ "Church of St Olaf". Archived from the original on July 20, 2011.
- ↑ Larros, Heini; Suhonen, Pete (November 27, 1998). "Steen Christensen: Pyövelin puheenvuoro". City-lehti (in Finnish). Archived from the original on September 24, 2021. Retrieved September 24, 2021.
- ↑ Palmén, Tiia (June 19, 2016). "Poliisisurmat järkyttivät Suomea 1997 – kaksi poliisia ammuttiin kadulle". Iltalehti (in Finnish). Archived from the original on October 22, 2018. Retrieved September 24, 2021.
- ↑ Joint Typhoon Warning Center (2001). "1997 Annual Tropical Cyclone Report" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2011-06-06. Retrieved 2010-03-22.
- ↑ "7 .a Kyoto Protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change". UN Treaty Database. Archived from the original on 8 October 2018. Retrieved 27 November 2014.