Shko te përmbajtja

Aron Nimzowitsch

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Aron Nimzowitsch
Lindi7 nëntor 1886
Riga, Guvernorati i Livonisë, Perandoria Ruse
Vdiq16 mars 1935 (48 vjet)
Kopenhagë, Danimarkë
ShtetësiaPerandoria Ruse (deri në vitin 1917)
Pa shtet (1917–1922)
Danimarkë (1922–1935)
ProfesioniShahist
Vepra të shquara
Sistemi Im

Aron Nimzowitsch (Letonisht: Ārons Nimcovičs; Rusisht: Аро́н Иса́евич Нимцо́вич}}, Aron Isayevich Nimtsovich; 7 nëntor 1886 - 16 mars 1935) ishte një shahist dhe shkrimtar danez i lindur në Letoni. Në fund të viteve 1920, Nimzowitsch ishte një nga shahistët më të mirë në botë. Ai ishte figura më e shquar midis hipermodernistëve dhe shkroi një libër shumë me ndikim mbi teorinë e shahut: Sistemi Im (1925–1927). Vepra themelore e Nimzowitsch, Chess Praxis, botuar fillimisht në gjermanisht në vitin 1929, u ble nga një paraadoleshent dhe kampion i ardhshëm i botës, Tigran Petrosian, dhe do të kishte një ndikim të madh në zhvillimin e tij si shahist.[1]

I lindur në Riga, atëherë pjesë e Perandorisë Ruse, Nimzowitsch vinte nga një familje e pasur jehude, ku mësoi shah nga babai i tij Shaya Abramovich Nimzowitsch (1860 - 1918), i cili ishte një tregtar druri. Deri në vitin 1897, familja jetonte në Dvinsk.[2] Emri i nënës: Esphir Nohumovna Nimzowitsch (e lindur Rabinovich, 1865 - 1937), motra - Tsilya-Kreyna Pevzner, vëllezërit Yakov, Osey dhe Benno. Në vitin 1904, ai udhëtoi për në Berlin për të studiuar filozofi, por i la mënjanë studimet shpejt dhe filloi një karrierë si shahist profesionist po atë vit. Ai fitoi turneun e tij të parë ndërkombëtar në Mynih në vitin 1906.[3] Pastaj, ai u barazua në vendin e parë me Alexander Alekhine në Shën Petersburg në vitin 1913/14 (Turneu i tetë i Mjeshtrave Gjithë-Rusë).[4]

Gjatë Revolucionit Rus të vitit 1917, Nimzowitsch ishte në zonën e luftës në Baltik. Ai i shpëtoi rekrutimit në njërën nga ushtritë duke u shtirur si i çmendur, duke këmbëngulur se një mizë kishte mbi kokë. Më pas ai iku në Berlin dhe dha emrin e tij të parë si Arnold, ndoshta për të shmangur persekutimin antisemitik.

Nimzowitsch përfundimisht u transferua në Kopenhagë në vitin 1922,[5] ku jetoi për pjesën tjetër të jetës së tij në një dhomë të vogël me qira. Në Kopenhagë, ai fitoi Kampionatin Nordik dy herë, në vitin 1924 dhe në vitin 1934. Ai mori shtetësinë daneze dhe jetoi në Danimarkë deri në vdekjen e tij në vitin 1935.

Karriera e shahut

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kulmi i karrierës së Nimzowitsch ishte fundi i viteve 1920 dhe fillimi i viteve 1930. Chessmetrics e rendit atë si lojtarin e tretë më të mirë në botë nga viti 1927 deri në vitin 1931, pas Alexander Alekhine dhe José Raúl Capablanca.[6] Sukseset e tij më të shquara ishin vendet e para në Kopenhagë 1923, Marienbad 1925, Dresden 1926, Hanover 1926, Carlsbad 1929 dhe vendin e dytë pas Alekhine në San Remo 1930. Megjithatë, Nimzowitsch nuk zhvilloi kurrë një talent; suksesi i tij më i mirë në ndeshje ishte një barazim me Alekhine, por ndeshja përbëhej nga vetëm dy lojëra dhe u zhvillua në vitin 1914, trembëdhjetë vjet para se Alekhine të bëhej kampion bote.

Nimzowitsch nuk e mundi kurrë Capablanca (+0−5=6), por ia doli më mirë kundër Alekhine (+3−9=9). Ai madje e mundi Alekhine me figurat e zeza, në ndeshjen e tyre të shkurtër të vitit 1914 në Shën Petersburg. Një nga lojërat më të famshme të Nimzowitsch është loja e tij e famshme kundër Sämisch në Kopenhagë 1923. Një lojë tjetër me këtë temë është fitorja e tij ndaj Paul Johner në Dresden 1926. Kur ishte në formë, Nimzowitsch ishte shumë i rrezikshëm me gurët e zinj, duke shënuar shumë fitore të shkëlqyera ndaj lojtarëve më të mirë.

Nimzowitsch konsiderohet si një nga lojtarët dhe shkrimtarët më të rëndësishëm në historinë e shahut. Veprat e tij ndikuan te shumë lojtarë të tjerë, përfshirë Savielly Tartakower, Milan Vidmar, Richard Réti, Akiba Rubinstein, Mikhail Botvinnik, Bent Larsen, Viktor Korchnoi dhe Tigran Petrosian, dhe ndikimi i tij ndihet edhe sot.

Ai shkroi tre libra mbi strategjinë e shahut: Mein System (Sistemi Im), 1925; Die Praxis meines Systems (Praktika e Sistemit Tim), 1929, i njohur zakonisht si Chess Praxis; dhe Die Blockade (Bllokada), 1925, megjithëse shumica e këtij libri konsiderohet përgjithësisht si një përmbledhje e materialit të paraqitur tashmë në Mein System. Mein System konsiderohet si një nga librat më me ndikim të shahut të të gjitha kohërave. Ai përcakton idetë më të rëndësishme të Nimzowitsch, ndërsa vepra e tij e dytë më me ndikim, Chess Praxis, i shtjellon këto ide, shton disa të reja dhe ka vlerë të jashtëzakonshme si një koleksion stimulues i lojërave të vetë Nimzowitsch, të shoqëruara nga komentet e tij idiosinkratike dhe hiperbolike, të cilat shpesh janë aq argëtuese sa edhe mësimore.

Teoritë e shahut të Nimzowitsch, kur u paraqitën për herë të parë, binin ndesh me ortodoksitë e përhapura gjerësisht të shpallura nga teoricieni dominues i epokës, Siegbert Tarrasch, dhe dishepujt e tij. Përgjithësimet e ngurta të Tarrasch u mbështetën në punën e mëparshme të Wilhelm Steinitz dhe u mbështetën nga gjuha e mprehtë e Tarrasch kur hodhi poshtë mendimet e dyshuesve. Ndërsa lojtarët më të mëdhenj të kohës, midis tyre Alekhine, Emanuel Lasker dhe Capablanca, qartë nuk lejuan që loja e tyre të pengohej nga respektimi i verbër i koncepteve të përgjithshme se qendra duhej të kontrollohej nga ushtarët, se zhvillimi duhej të ndodhte në mbështetje të këtij kontrolli, se torrat gjithmonë i përkasin fushave të hapura, se hapjet e krahëve ishin të paqëndrueshme - ide thelbësore të filozofisë së shahut të Tarrasch siç kuptohet gjerësisht - fillestarët u mësuan të mendonin për këto përgjithësime si parime të pandryshueshme.

Nimzowitsch plotësoi shumë nga supozimet e mëparshme të thjeshta rreth strategjisë së shahut duke shpallur nga ana e tij një numër të mëtejshëm konceptesh të përgjithshme të lojës mbrojtëse që synojnë arritjen e qëllimeve të veta duke parandaluar realizimin e planeve të kundërshtarit. Të dukshme në "sistemin" e tij ishin koncepte të tilla si mbimbrojtja e gurëve dhe ushtarëve nën sulm, kontrolli i qendrës nga gurët në vend të pionëve, bllokimi i gurëve kundërshtarë (veçanërisht ushtarët e kaluar) dhe profilaksia. Ai ishte gjithashtu një eksponent kryesor i zhvillimit të fianchetto së oficerëve. Ndoshta më e rëndësishmja, ai formuloi terminologjinë që është ende në përdorim për strategji të ndryshme komplekse të shahut. Të tjerë i kishin përdorur këto ide në praktikë, por ai ishte i pari që i paraqiti ato sistematikisht si një leksikon temash të shoqëruar nga vëzhgime të gjera taksonomike.

Shumë hapje dhe variacione shahu janë emëruar sipas Nimzowitsch, më e famshmja është Mbrojtja Nimzo-Indiane (1.d4 Kf6 2.c4 e6 3.Kc3 Ob4) dhe Mbrojtja Nimzowitsch që luhet më rrallë (1.e4 Kc6). Biografi i Nimzowitsch, Raymond Keene dhe të tjerë e kanë referuar 1.Kf3 të ndjekur nga 2.b3 si Sulmi Nimzowitsch-Larsen. Keene shkroi një libër rreth hapjes me këtë titull.[7] Të gjitha këto hapje ilustrojnë idetë e Nimzowitsch për kontrollin e qendrës me gurë në vend të ushtarëve. Ai ishte gjithashtu thelbësor në zhvillimin e dy sistemeve të rëndësishme në Mbrojtjen Franceze, Variacionin Winawer (në disa vende i quajtur Variacioni Nimzowitsch; lëvizjet e tij janë 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Kc3 Ob4) dhe Variacionin e Avancimit (1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5). Ai gjithashtu ishte pionier i dy variacioneve provokuese të Mbrojtjes Siciliane: Variacioni Nimzowitsch, 1.e4 c5 2.Kf3 Kf6, i cili fton 3.e5 Kd5 (e ngjashme me Mbrojtjen e Alekhine) dhe 1.e4 c5 2.Kf3 Kc6 3.d4 cxd4 4.Kxd4 d5?! (kjo e fundit konsiderohet e dyshimtë sot).

  1. ↑ Vasiliev, Vik L. (1974). Tigran Petrosian: His Life and Games (në anglisht). B. T. Barsford. ISBN 9780713428186.
  2. ↑ Archival data are available at JewishGen.org. Surname is also in some documents written as Nemtsovich.
  3. ↑ "The ultimate Nimzowitsch" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 10 korrik 2009. Marrë më 2009-01-18.
  4. ↑ Alexey Popovsky. "All-Russian Tournament- Peterburg 23.12.1913-17.1.1914". Russian Chess Base (në anglisht). Marrë më 2021-01-23.
  5. ↑ "Aron Nimzowetsch Politiets registerblade" (në danisht). politietsregisterblade.dk. Marrë më 31 gusht 2015.
  6. ↑ Chessmetrics Summary for 1925-35 Arkivuar 2 maj 2012 tek Wayback Machine, Chessmetrics web site, accessed 7 May 2007.
  7. ↑ Keene, Raymond (1977). Nimzowitsch-Larsen attack : 1 b3 (në anglisht). London: Batsford. ISBN 0-7134-0244-X. OCLC 16442689.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Aron_Nimzowitsch&oldid=2873608"