Cappella Sistina

La Cappella Sistina è unu dî posta cchiù canusciuti dû Vaticanu. Situatu dintra lu Palazzu Apustòlicu dâ Citati dû Vaticanu, è canusciutu nta tuttu lu munnu pi l'affrischi di Michilàncilu Buonarroti, chi dicùranu la volta (1508-1512) e n particulari pi lu Giudizziu Univirsali (1536-1541) ntâ pariti dô funnu. La cappella è puru unni s'arriunisci lu Cunclavi pi elìggiri lu papa.
Storia
[cancia | cancia lu còdici]La Cappella Sistina pigghia lu nomu dû papa Sistu IV, ca cuntrullò la sò ricustruzzioni tra lu 1477 e lu 1481, sustituennu la già esistenti Cappella Magna. Lu pruggettu fu cuntrullatu di l'architettu Baccio Pontelli, mentri la vera e propria custruzzioni fu rializzata di Giuvanninu de' Dolci.
Pi la dicurazzioni dê mura latirali, Sistu IV chiamò na para di l'artisti cchiù mpurtanti dô Quattrucentu talianu, ntra cui Sandru Botticelli, Petru Peruginu, Duminicu Ghirlandaiu, Cosimu Rosselli. Li cirimònii di inaugurazzioni si fìciru nta l'austu dû 1483.
Li prupurzioni dâ cappella sunu ispirati ô Tempiu di Salamuni, comu discrittu ntâ Bibbia: è nu parallelipìpidu longu circa 40,9 metri, largu 13,4 e àutu 20,7 metri. L'aspettu architittonicu apposta sobriu servi comu struttura niutrali pâ dicurazzioni riccamenti pittata.
Li mura sunnu spartuti n riggistri urizzuntali:
- Sezzioni cchiù vascia: tende pittati ca imitunu arazzi;
- Sezzioni di menzu: cicli narrativi dô XV sèculu;
- Sezzioni supiriuri: Galleria dî Papi;
- Volta: affrischi di Michilàngilu;
- Muru di l'altari: lu Giudiziu Univirsali.
L'Affreschi dû XV sèculu
[cancia | cancia lu còdici]Lu ciclu pitturiali criatu di artisti dâ fini dô XV sèculu llustra episodi paralleli dâ vita di Mosè (muru a manu manca) e di Gesù Cristu (muru a manu dritta), cu lu scopu di dimustrari la cuntinuità tra l'Anticu e lu Novu Testamentu e tra la liggi musaica e chiḍḍa cristiana. Ô centru dû muru di l'altari, Perugino pittò n'Assunta di Maria, poi livata di Michilàngilu.
Suffittu di Michilàngilu (1508-1512)
[cancia | cancia lu còdici]Lu Papa Giuliu II fici pittari lu suffittu a Michilàngilu. L'artista trasfurmau radicalmenti lu pruggettu nta nu ciclu monumentali ca narrava la Criazzioni, la Caduta di l'Omu, lu Diluviu Univirsali e la storia di l'umanitati prima di l'arrivu di Cristu.
Lu Giudizziu Univirsali (1536-1541)
[cancia | cancia lu còdici]Cummissiunatu dô Papa Climenti VII e cumplitatu sutta lu Papa Paulu III, lu granni affrescu ntô muru di l'altari raffijura lu Ritornu di Cristu â fini dê tempi. St'òpira drammàtica e putenti sinnò na svolta stilìstica: Michilàngilu aduttau nu linguaggiu cchiù dinàmicu rispettu â munumintalitati equilibbrata dâ volta.
L'affrescu suscitò na cuntraversa a causa dê so nuda; ntô 1565, Daniele da Volterra juncìu li cèlibbri "braghettoni" (curti) pi cummigghiari quarchi figura.
Ristauru
[cancia | cancia lu còdici]La Cappella Sistina subbìu lu ristauru dû XVI sèculu, ma lu cchiù mpurtanti fu chiddu cunnuttu ntra lu 1980 e lu 1994, ca purtau â luci li culura urigginali di l'affrischi, scatenannu nu dibbattitu diffusu ntô munnu di l'arti.
Funzioni e ruolu liturgicu ntô Cunclavi
[cancia | cancia lu còdici]Oltri lu so valuri artisticu, la Cappella Sistina manteni nu rolu liturgicu e istituzzionali. Si tèninu cilibbrazzioni sulenni, e n particulari li cardinali s'arricugghiunu ntô Cunclavi pi elìggiri lu novu puntifici. Duranti lu Cunclavi, la cappella è isulata dô restu dô munnu e suggetta a stritti misuri di cunfidenzialità.
Patrimoniu e usu
Ê jorna nostri, la Cappella Sistina è unu dî posti cchiù visitati dû munnu. L'accessu è attraversu li Musèi Vaticani, ca ricogghiunu miliuni di visitatura ogni annu. Pi prisirvari la sò fraggilità, è suggetta a stritti misuri di cuntrollu ambientali e pi pruteggiri l'equilìbbriu dilicatu di l'affrischi.