Roland Garros
| 4 zwycięstwa | |
| |
| porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
MS.23, MS.26/SPA.26 |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Roland Garros (ur. 6 października 1888, zm. 5 października 1918) – francuski lotnik, pilot myśliwski podczas I wojny światowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Roland Garros urodził się 6 października 1888 roku w Saint-Denis na wyspie Reunion[1]. Jego rodzina mieszkała następnie w Indochinach, ale w 1900 roku przeniosła się do Cannes w metropolitalnej Francji[1]. Początkowo studiował w Paryżu muzykę, chcąc zostać pianistą. Uprawiał też sporty, w szczególności rugby i tenisa[1]. Ukończył HEC Paris w 1908 roku[2]. Po obejrzeniu pokazów lotniczych w Szampanii w 1909 roku poświęcił się nowej pasji, nabył samolot Demoiselle konstrukcji Santos-Dumonta i w lipcu 1910 roku uzyskał licencję pilota (brevet) nr 147 Aeroklubu Francji[1]. Już przed wojną został znanym lotnikiem. Od 1912 roku był fabrycznym pilotem zakładów lotniczych Morane-Saulnier[1]. Sławę przyniósł mu pierwszy przelot nad Morzem Śródziemnym 23 września 1913 roku, z Saint Raphaël na południu Francji do Bizerty w Tunezji, przez Korsykę i Sardynię, trwający 7 godzin 53 minuty, o długości 760 km[1]. Brał udział w wyścigach i pokazach lotniczych, ustanowił również szereg rekordów wysokości lotu. W chwili wybuchu I wojny światowej demonstrował samolot w Berlinie i po ogłoszeniu niemieckiej mobilizacji 31 lipca 1914 roku uciekł spod grożącego mu internowania samolotem nocą do Francji, z kilkoma międzylądowaniami dla uzupełniania paliwa z kanistrów[3]. Następnego dnia wstąpił na ochotnika do francuskiego lotnictwa wojskowego, uzyskując 2 sierpnia licencję pilota wojskowego nr 494[3].
Garros z innymi lotnikami utworzył 15 sierpnia eskadrę MS.23, latającą na samolotach Morane-Saulnier „Parasol”[3]. 16 sierpnia odbył pierwszy bojowy lot rozpoznawczy[4]. Latał następnie także zrzucając ręcznie bomby lub stalowe strzałki[3]. 19 sierpnia doszło do pierwszego spotkania w powietrzu, kiedy obserwator Garrosa ostrzelał niemiecki samolot z karabinu powtarzalnego[4]. Do podobnych potyczek dochodziło jeszcze kilkakrotnie, bez rezultatów, w tym do spotkania, kiedy lecący samotnie Garros ostrzelał wrogi samolot z rewolweru[4]. W ciągu kilku miesięcy wojny Garros szybko został awansowany z szeregowca przez stopnie podoficerskie do podporucznika w grudniu 1914 roku)[5]. Jako jeden z pierwszych Garros doszedł do wniosku, że strzelanie w powietrzu i sterowanie samolotem jest zbyt trudne dla jednej osoby i optymalnym rozwiązaniem dla małych samolotów powinno być unieruchomienie karabinu maszynowego w kierunku lotu, tak, aby celować manewrując samolotem. Mocowanie karabinu maszynowego w kadłubie za śmigłem ciągnącym wiązało się jednak z groźbą zniszczenia śmigła przez pociski. Kilka firm, w tym Morane-Saulnier, pracowało w tym czasie nad zsynchronizowanym karabinem maszynowym, który pozwoliłby na obejście tej przeszkody, lecz urządzenia te nie były jeszcze dopracowane[4]. Garros z Raymondem Saulnierem zastosowali jednak po raz pierwszy karabin maszynowy zamontowany na kadłubie za śmigłem, połączony z doraźnym prostym urządzeniem w postaci stalowych klinów mocowanych na łopatach śmigła, których zadaniem było odbijanie pocisków trafiających w śmigło[4]. Rozwiązanie to miało pewne wady, lecz wyprzedziło o kilka miesięcy pojawienie się synchronizatorów, zapewniając względnie skuteczny środek walki powietrznej. Pierwszym samolotem ze stałym karabinem maszynowym strzelającym poprzez krąg śmigła był zmodyfikowany w ten sposób w lutym 1915 roku jednomiejscowy Morane-Saulnier L „Parasol”[6]. 3 lutego Garros został przeniesiony do eskadry MS.26[6]. Na nim Garros odniósł 1 kwietnia 1915 pierwsze zwycięstwo powietrzne, zestrzeliwując nad Westkapelle niemiecki samolot rozpoznawczy Albatros[6]. 8 kwietnia prawdopodobnie zestrzelił kolejny samolot, lecz nie zaobserwowano jego upadku, a 15 kwietnia odniósł drugie potwierdzone zwycięstwo nad samolotem Aviatik w okolicach Ypres[6]. System mocowania broni Garrosa, dzięki sprawdzonej skuteczności, został wprowadzony na większą skalę w samolotach Morane-Saulnier N. Został wprawdzie wyparty przez doskonalsze synchronizowane karabiny maszynowe, lecz zapoczątkowany przez niego sposób walki powietrznej z celowaniem całym samolotem stał się podstawowym sposobem walki samolotów myśliwskich aż do ery kierowanych pocisków rakietowych, kiedy to broń strzelecka stała się bronią pomocniczą.
18 kwietnia 1915 roku Garros zestrzelił trzeci samolot Albatros[6]. Wieczorem tego dnia podczas lotu na bombardowanie kolei samolot Garrosa został jednak zestrzelony przez obronę przeciwlotniczą i wylądował przymusowo po niemieckiej stronie frontu w rejonie Hulste[6]. Oględziny jego systemu mocowania karabinu maszynowego przyspieszyły prace nad niemieckim synchronizatorem, który został po raz pierwszy wprowadzony w samolocie Fokker E.I[6] (pierwsze użycie bojowe – 1 sierpnia 1915 przez Maxa Immelmanna).
Garros był więziony przez Niemców między innymi w obozie jenieckim o podwyższonym rygorze w Forcie Sarbinowo w Kostrzynie nad Odrą, gdzie podjął nieudaną próbę ucieczki, i podczas przygotowań do drugiej próby został w styczniu 1917 przeniesiony do obozu w Moguncji[7]. Po prawie trzech latach Garros zdołał uciec z niewoli niemieckiej przez Holandię i Anglię i 15 maja 1918 roku powrócił do służby w lotnictwie, w nadanym mu w międzyczasie stopniu porucznika[6]. Na swój wniosek, mimo oporów dowództwa, w sierpniu 1918 roku został przydzielony do walczącej na froncie na samolotach SPAD S.XIII swojej poprzedniej eskadry myśliwskiej SPA.26[8]. Mimo treningów, powrót na front okazał się jednak trudny dla lotnika, który trzy lata spędził w niewoli i był w złej formie, podczas gdy taktyka i warunki walk powietrznych zmieniły się diametralnie[6]. 2 października zdołał zestrzelić myśliwiec Fokker D.VII[9]. Jednakże 5 października 1918 roku sam został zestrzelony i poniósł śmierć w okolicach Vouziers w Ardenach[9]. Prawdopodobnym zwycięzcą był Hermann Habich z eskadry Jasta 49, dla którego było to 6. zwycięstwo[9].
Roland Garros odniósł 4 potwierdzone zwycięstwa powietrzne, co oznacza, że formalnie nie przysługiwał mu nadawany potem tytuł asa (pierwszym lotnikiem nazywanym tak był Adolphe Pégoud, a pierwszym, który otrzymał tytuł asa Jean Navarre).
W latach 30. nazwiskiem Rolanda Garrosa zostały nazwane korty tenisowe w Paryżu, na których rozgrywany jest turniej French Open, nazywany także „Roland Garros”. Imię Rolanda nosi również port lotniczy położony w Gillot na jego rodzinnej wyspie Reunion. Firma Peugeot nazwała jego nazwiskiem serię wyposażeniową samochodów modeli 205, 106, 306 oraz 206.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej
- Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (15 października 1913)[6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Siergijewicz 2014 ↓, s. 27.
- ↑ QUI ÉTAIT ROLAND GARROS ?
- ↑ a b c d Siergijewicz 2014 ↓, s. 28.
- ↑ a b c d e Siergijewicz 2014 ↓, s. 29.
- ↑ Siergijewicz 2014 ↓, s. 28-30.
- ↑ a b c d e f g h i j Siergijewicz 2014 ↓, s. 30-32.
- ↑ Aleksander Orłow: Oficerski obóz jeniecki twierdzy Kostrzyn nad Odrą 1914−1918. W: Bogusław Mykietów, Wolfgang Damian Bryll, Marceli Tureczek: Forty. Jeńcy. Monety. Pasjonaci o Twierdzy Kostrzyn. Zielona Góra: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 23−24.
- ↑ Siergijewicz 2014 ↓, s. 31-32, IV okładki.
- ↑ a b c Siergijewicz 2014 ↓, s. 32-33.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jurij Siergijewicz. Pierwyj istriebitiel. „Arsienał-Kollekcyja”. Nr 1/2014 (19), s. 27–33, styczeń 2014. Moskwa. (ros.).