Thorium
 | |||
 | |||
| Basisdata | |||
|---|---|---|---|
| Namn | thorium | ||
| Symbol | Th | ||
| Atomnummer | 90 | ||
| Utsjånad | Sølvkvitt | ||
| Plass i periodesystemet | |||
| Gruppe | 3 | ||
| Periode | 7 | ||
| Blokk | f | ||
| Kjemisk serie | Aktinid | ||
| Atomeigenskapar | |||
| Atomvekt | 232,0381 u | ||
| Kalkulert atomradius | 180 () pm | ||
| Elektronkonfigurasjon | [Rn]6d27s2 | ||
| Krystallstruktur | Kubisk flatesentrert | ||
| Fysiske eigenskapar | |||
| Stofftilstand | Fast stoff | ||
| Smeltepunkt | 1755 °C, 2028 K | ||
| Kokepunkt | 4788 °C, 5061 K | ||
| Molart volum | 19,80 cm³/mol | ||
| Tettleik | 11724 kg/m³ | ||
| Hardleik | 3,0 kg/m³ | ||
| Fordampningsvarme | 514,4 kJ/mol | ||
| Smeltevarme | 16,1 kJ/mol | ||
| Damptrykk | (?) Pa | ||
| Lydfart | 2490 m/s | ||
| Elektronegativitet etter Pauling-skalaen | 1 | ||
| Elektrisk leiingsevne | 6,53 MS/m | ||
| Termisk konduktivitet | 54 W/(m·K) | ||
| Ioniseringspotensial | 587 kJ/mol 1110 kJ/mol 1930 kJ/mol 2780 kJ/mol | ||
Thorium eller torium er eit radioaktivt grunnstoff med atomnummer 90 og kjemisk symbol Th. Det er eit aktinid. Grunnstoffet er kalla opp etter den norrøne guden Tor.
Særskilde kjenneteikn
[endre | endre wikiteksten]Thoriumoksid (ThO2) har eit av dei høgaste kokepunkta (3300 °C) mellom oksida.
Bruk
[endre | endre wikiteksten]Oksidet vert brukt som katalysator. Stoffet kan brukast i ein type kjernekraftverk for å generera elektrisk energi. Slike thoriumkraftverk er under utvikling, og ikkje nytta i stor skala.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Mineralet thoritt vart oppdaga i 1828 av den norske presten Morten Thrane Esmark. På dette grunnlaget påviste Jöns Berzelius grunnstoffet thorium i 1829. Det nyoppdaga stoffet vart oppkalla etter den norrøne guden Tor
Sjå også
[endre | endre wikiteksten]Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten] |