Tutorial | Vormen

Inkscape heeft vier flexibele vormgereedschappen. Elk gereedschap maakt of wijzigt zijn eigen vorm. Een vorm is een object dat je kan wijzigen op een voor de vorm unieke wijze door gebruik te maken van versleepbare handvatten en numerieke parameters die het uitzicht van de vorm bepalen.

Bijvoorbeeld, met een ster kun je het aantal punten, hun lengte, hoek, afronding, enz. aanpassen — maar een ster blijft een ster. Een vorm is “minder vrij” dan een eenvoudig pad, maar het is vaak interessanter en nuttiger. Je kunt een vorm altijd omzetten naar een pad (Ctrl+Shift+C), maar de omgekeerde conversie is niet mogelijk.

De vormgereedschappen zijn Rechthoek, Ellips, Ster en Spiraal. Laat ons eerst kijken naar hoe vormgereedschappen in het algemeen werken; dan zullen we elk vormtype in detail bekijken.

Algemene tips

Een nieuwe vorm wordt gemaakt door met het passende gereedschap te slepen op het doek. Zodra de vorm is gemaakt (en zolang deze is geselecteerd), worden de handvatten weergegeven als witte ruiten, vierkanten of ronde markeringen (afhankelijk van het gereedschap), zodat je direct kunt bewerken wat je hebt gemaakt door deze handvatten te slepen.

Alle vier soorten vormen tonen hun handgrepen in alle vier de vormgereedschappen en ook in het Puntegereedschap (N). Wanneer je je muis boven een handgreep beweegt, geeft de statusbalk aan wat deze handgreep zal doen wanneer je ermee sleept of klikt met verschillende aanpassers.

Bovendien toont elk gereedschap zijn parameters in de Gereedschapsdetailsbalk (die zichtbaar is boven het canvas). Meestal bevat deze een aantal numerieke invoervelden en een knop om de waarden te herstellen naar de standaardwaarden. Wanneer vormen van het huidige vormgereedschap geselecteerd zijn, verandert de selectie bij aanpassing van de waarden in de balk.

Elke aanpassing aan de gereedschapsdetails wordt onthouden en gebruikt voor het volgende object dat je tekent met het gereedschap. Zo zullen na het wijzigen van het aantal hoekpunten van een ster alle nieuwe sterren hetzelfde aantal hoekpunten hebben. Bovendien zullen bij het selecteren de details van de vorm zichtbaar zijn in de gereedschapsdetailsbalk waardoor de waarden voor nieuwe vormen van dit type ingesteld worden.

Wanneer je in een vormgereedschap bent, kan het selecteren van een object worden gedaan door erop te klikken. Ctrl+klik (selecteren in groep) en Alt+klik (selecteren eronder) werken ook zoals in het Selectiegereedschap. Esc heft de selectie op.

Rechthoeken

Een rechthoek is de eenvoudigste, maar misschien de meest algemene vorm in illustraties. Inkscape tracht het maken en wijzigen van rechthoeken zo eenvoudig en handig mogelijk te maken.

Activeer het gereedschap Rechthoek met R of door te klikken op de knop in de knoppenbalk. Teken een nieuwe rechthoek langs deze blauwe:

Verander vervolgens, zonder het verlaten van het gereedschap Rechthoek, de selectie van de ene naar de andere door erop te klikken.

Toetscombinaties voor het tekenen van rechthoeken:

• MetCtrl: teken een vierkant of rechthoek met een gehele verhouding (2:1, 3:1, etc.).

• Met Shift: teken rond het startpunt als centrum.

Zoals je ziet, toont de geselecteerde rechthoek (de zojuist getekende rechthoek is altijd geselecteerd) drie verstelbare handvatten in drie van de hoeken en één kruisvormig handvat, voor het verplaatsen van de rechthoek, in het midden. In feite zijn er vier hoekhandvatten, maar twee ervan (in de rechterbovenhoek) overlappen elkaar als de rechthoek niet afgerond is. Deze twee zijn de afrondingshandvatten; de andere twee (linksboven en rechtsonder) zijn resize-handvatten.

Beschouwen we eerst de afrondingshandvatten. Klik en sleep er een naar beneden. Alle hoeken van de rechthoek worden afgerond. Je ziet nu ook het tweede afrondingshandvat - het blijft op de originele positie in de hoek. Indien je cirkelvormig afgeronde hoeken wil, dan is dit alles wat je moet doen. Indien je hoeken wil die langs een zijde meer afgerond zijn dan langs de andere zijde, kan je het andere handvat naar links verplaatsen.

Hier hebben de eerste rechthoeken cirkelvormig afgeronde hoeken en de andere twee elliptisch afgeronde hoeken:

Klik, nog steeds in het gereedschap Rechthoek, op deze rechthoeken om ze te selecteren en observeer hun afrondingshandvatten.

Vaak moeten de straal en vorm van de afgeronde hoeken constant zijn in de volledige compositie, zelfs als de grootte van de rechthoeken verschillend is (zoals bij diagrammen met afgeronde kaders van verschillende grootten). Inkscape maakt dit eenvoudig. Ga over naar het selectie-gereedschap. In de knoppenbalk Gereedschapsdetails is er een groep van vier wisselknoppen waarvan de tweede van links twee concentrisch afgeronde hoeken toont. Hiermee controleer je of de afgeronde hoeken meeschalen wanneer de rechthoek geschaald wordt.

Bijvoorbeeld, hier wordt het originele rode rechthoekje meerdere keren gedupliceerd en op- en afgeschaald tot verschillende verhoudingen, met de knop "Afgeronde hoeken schalen” uit:

Zie hoe de grootte en vorm van de afgeronde hoeken gelijk is bij alle rechthoeken opdat de afrondingen perfect uitgelijnd zijn in de rechter bovenhoek. Alle blauw gestippelde rechthoeken zijn afkomstig van de originele rode rechthoek door schalen met het selectie-gereedschap zonder manuele aanpassing van de afrondingshandvatten.

Ter vergelijking, hier is dezelfde compositie maar nu gemaakt met de knop “Afgeronde hoeken schalen” ingeschakeld:

Nu zijn de afgeronde hoeken net zo verschillend als de rechthoeken waartoe ze behoren, en er is geen enkel akkoord in de rechterbovenhoek (zoom in om te zien). Dit is hetzelfde (zichtbare) resultaat als je zou krijgen door de originele rechthoek naar een pad om te zetten (Ctrl+Shift+C) en het als pad te schalen.

Dit zijn de toetscombinaties voor de afrondingshandvatten van een rechthoek:

• Sleep met Ctrl om de andere straal hetzelfde te maken (ronde afronding).

• Ctrl+klik om de andere straal hetzelfde te maken zonder te slepen.

• Shift+klik om afronding te verwijderen.

Je hebt misschien gemerkt dat de regelbalk van het Rechthoek-gereedschap de horizontale (Rx) en verticale (Ry) afrondingsstraal van de geselecteerde rechthoek weergeeft en dat u deze nauwkeurig kunt instellen met elke lengte-eenheid. De Hoeken scherp maken-knop doet precies wat er staat — de afronding van de geselecteerde rechthoek(en) verwijderen.

Een belangrijk voordeel van deze bedieningselementen is dat ze veel rechthoeken tegelijk kunnen beïnvloeden. Als je bijvoorbeeld alle rechthoeken in de laag wilt wijzigen, doe je gewoon Ctrl+A (Alles selecteren) en stel je de parameters in die je nodig hebt in de werkbalk Bedieningen. Als er niet-rechthoeken zijn geselecteerd, worden deze genegeerd — alleen rechthoeken worden gewijzigd.

Beschouwen we nu de herschaalhandvatten van een rechthoek. Je kan je afvragen waarom we deze nodig kunnen hebben, indien we evengoed de rechthoek kunnen schalen met het selectie-gereedschap?

Het probleem met het selectie-gereedschap is dat de notie van horizontaal en verticaal altijd deze van de pagina is. In tegenstelling hiermee schalen de herschaalhandvatten van de rechthoek langs de zijden van de rechthoek, zelfs indien de rechthoek geroteerd of scheefgetrokken is. Tracht bijvoorbeeld deze rechthoek eerst te schalen met het selectie-gereedschap en vervolgens met de herschaalhandvatten van het rechthoek-gereedschap:

Aangezien er twee herschaalhandvatten zijn, kan je de rechthoek schalen in elke richting verplaatsen of langs zijn zijden verplaatsen. Herschaalhandvatten behouden altijd de afrondingsstralen.

Dit zijn enkele toetscombinaties voor de herschaalhandvatten:

• Sleep met Ctrl om vast te klikken aan de zijkanten of de diagonale lijn van de rechthoek. Met andere woorden, Ctrl behoudt ofwel de breedte, of de hoogte, of de breedte/hoogte-verhouding van de rechthoek (opnieuw, in zijn eigen coördinatensysteem dat mogelijk is gedraaid of vervormd).

Hier is hetzelfde rechthoek, met de grijze stippellijnen die de richtingen tonen waaraan de formaatgrepen zich vastzetten wanneer ze met Ctrl worden versleept (probeer het):

Door het scheeftrekken en roteren van een rechthoek, en vervolgens te dupliceren en schalen met de herschaalhandvatten, kunnen 3D-composities eenvoudig gemaakt worden:

Hier zijn nog enkele voorbeelden van composities met rechthoeken, met afronding en gradiëntvulling:

Ellipsen

Het gereedschap Ellips (E) kan ellipsen en cirkels maken die je kan omzetten in segmenten of bogen. De toetscombinaties zijn dezelfde als bij het gereedschap Rechthoek:

• Teken met Ctrl een cirkel of een ellips met een verhouding van gehele getallen (2:1, 3:1, enz.).

• Met Shift: teken rond het startpunt als centrum.

Laten we de handvatten van een ellips bekijken. Selecteer deze:

Nogmaals zie je aanvankelijk drie verstelbare hoekgrepen, maar in werkelijkheid zijn het er vier. De meest rechtse greep bestaat uit twee overlappende grepen waarmee je de ellips kunt 'openen'. Sleep die rechtse greep en sleep vervolgens de andere greep die eronder zichtbaar wordt, om een verscheidenheid aan cirkeldiagramsegmenten of bogen te maken:

Om een segment (boog met twee stralen) te maken, sleep buiten de ellips; om een boog te maken, sleep erbinnen. Hierboven zijn 4 segmenten links en drie bogen rechts. Merk op dat bogen open vormen zijn, dit wil zeggen dat de lijn enkel langs de ellipsrand gaat, maar niet de uiteinden van de boog verbindt. Dit wordt duidelijker indien je de vulling verwijdert, zodat enkel de lijn overblijft:

Bogen kunnen echter worden gesloten met een rechte lijn met behulp van de knop met het label Omschakelen naar Koorde (gesloten vorm).

Let op de waaierachtige groep smalle segmenten aan de linkerkant. Het was gemakkelijk te maken met behulp van hoek vastzetten van de hendel met Ctrl. Hier zijn de sneltoetsen voor de boog-/segmenthendel:

• Met Ctrl verstel je de hendel in stappen van 15 graden bij het slepen.

• Shift+klik om de ellips compleet te maken (geen boog of segment).

De hoek van het uitlijnen kan worden gewijzigd in de Inkscape-voorkeuren (onder Gedrag⇒Stappen).

De twee andere handvatten van de ellips worden gebruikt voor het schalen rond het middelpunt. De toetscombinaties zijn vergelijkbaar met deze van de afrondingshandvatten van een rechthoek:

• Sleep met Ctrl om een cirkel te maken (maak de andere straal hetzelfde).

• Ctrl+klik om een cirkel te maken zonder te slepen.

Bovendien passen deze handvatten, net zoals de afrondingshandvatten van rechthoeken, de hoogte en breedte van de ellips aan in het assenstelsel eigen aan de ellips. Dit betekent dat een geroteerde of scheve ellips eenvoudig kan uitgerokken of samengedrukt worden langs de originele assen en geroteerd of scheefgetrokken blijven. Tracht een van deze ellipsen te schalen met behulp van hun herschaalhandvatten:

Sterren

Sterren zijn de meest complexe en de meest opwindende Inkscape vorm. Als je je vrienden wil imponeren, laat ze dan spelen met het gereedschap Sterren. Het betekent eindeloos vermaak — ronduit verslavend!

Het gereedschap Sterren kan twee gelijkaardige maar verschillende soorten objecten maken: sterren en polygonen. Een ster heeft twee handvatten waarvan de posities de lengte en vorm van de tippen bepalen. Een polygoon heeft slechts een handvat dat de polygoon roteert en schaalt wanneer het versleept wordt:

In de bedieningsbalk van het Ster-gereedschap regelen de eerste twee knoppen hoe de vorm wordt getekend (regelmatig veelhoek of ster). Vervolgens stelt een numeriek veld het aantal hoekpunten van een ster of veelhoek in. Deze parameter is alleen via de bedieningsbalk bewerkbaar. Het toegestane bereik is van 3 (veelhoeken) of 2 (sterren) tot 1024.

Tijdens het tekenen van een ster of polygoon,

• Sleep met Ctrl om de hoek te verstellen in stappen van 15 graden.

Van nature is een ster een interessantere vorm, alhoewel polygonen in de praktijk vaak bruikbaarder zijn. De twee handvatten van een ster hebben licht verschillende functies. Het eerste handvat (initieel op een knooppunt, bijvoorbeeld op een convexe hoek) maken de stralen van de ster langer of korter, maar wanneer je roteert ten opzichte van het middelpunt van de vorm roteert het ander knooppunt mee. Dit betekent dat je de stralen niet kan scheeftrekken met dit handvat.

Het andere handvat (initieel op een concave hoek tussn twee knooppunten) kan daarentegen radiaal en tangentieel vrij bewegen zonder het andere handvat op een hoekpunt te beïnvloeden. (In feite kan dit handvat zelf een hoekpunt worden door het verder van het middelpunt te plaatsen dan het andere handvat.) Dit handvat kan de stralen van de ster scheeftrekken om alle soorten kristallen, mandala's, sneeuwvlokken en stekelvarkens te maken:

Indien je een gewone ster wil zonder dit maatwerk, kan je het tweede handvat eveneens laten werken als het eerste schalingshandvat:

• Sleep met Ctrl om de stralen van de ster strikt radiaal te houden (geen scheeftrekken).

• Ctrl+klik om de scheefstand te verwijderen zonder te slepen.

Als een nuttige aanvulling op het slepen van de hendel op het canvas, heeft de bedieningsbalk het veld Spakenverhouding dat de verhouding van de afstanden van de twee hendels tot het midden bepaalt.

Sterren in Inkscape hebben nog twee trucs. In de meetkunde is een veelhoek een vorm met rechte randen en scherpe hoeken. In de echte wereld bestaat er veel variatie in curvilineariteit en ronding is normaal. Inkscape kan dit eveneens. Ronding van een ster of veelhoek werkt echter een beetje anders in vergelijking met ronding van een rechthoek. Je gebruikt daartoe geen speciaal handvat, maar

• Shift+sleep een hendel tangential aan om de ster of veelhoek af te ronden.

• Shift+klik op een hendel om afronding te verwijderen.

“Tangentieel” betekent in een richting loodrecht op de straal. Als je een handvat met Shift tegen de klok in rond het centrum “roteert”, krijg je positieve ronding; met de klok mee krijg je negatieve ronding. (Zie hieronder voorbeelden van negatieve ronding.)

Hieronder is het verschil tussen een afgerond vierkant (gereedschap Rechthoek) en een afgeronde 4-zijdige veelhoek (gereedschap Sterren) weergegeven:

Zoals je kan zien, heeft een afgeronde rechthoek rechte lijnstukken en cirkelvormige (of algemeen elliptische) afrondingen. Een afgeronde veelhoek of ster heeft daarentegen geen rechte lijnstukken; de kromming varieert continu van het maximum (in de hoeken) naar het minimum (halfweg tussen hoeken). Inkscape doet dit door middel van colineaire Bezier raaklijnen voor elk hoekpunt van de vorm (je kan ze zien indien je de vorm omzet in een pad en het gereedschap Knooppunten gebruikt).

De parameter Afgerond die je kunt aanpassen in de bedieningsbalk, is de verhouding van de lengte van deze raaklijnen tot de lengte van de zijden van het veelhoek-/sterfiguur waarmee ze aangrenzen. Deze parameter kan negatief zijn, wat de richting van de raaklijnen omkeert. Waarden van ongeveer 0,2 tot 0,4 geven een “normale” afronding van het soort dat je zou verwachten; andere waarden neigen ertoe om mooie, ingewikkelde en totaal onvoorspelbare patronen te produceren. Een ster met een hoge afgerondheidswaarde kan ver buiten de posities van zijn handvatten reiken. Hier zijn een paar voorbeelden, elk met de aangegeven afrondingswaarde:

Als je wilt dat de punten van een ster scherp zijn maar de holtes glad, of omgekeerd, is dit eenvoudig te doen door een verschuiving (Ctrl+J) te maken van de ster:

Het Shift+slepen van sterhandgrepen in Inkscape is een van de fijnste bezigheden voor de mensheid. Maar het wordt nog beter.

Om nauwkeuriger reële vormen te maken, kan Inkscape sterren en polygonen randomiseren (willekeurig vervormen). Weinig randomisatie maakt een ster minder regelmatig, menselijker en soms grappig; sterke randomisatie is een boeiende manier om een diversiteit aan gekke, onvoorspelbare vormen te maken. Een afgeronde ster blijft mooi afgerond bij randomisatie. Dit zijn de toetscombinaties:

• Alt+sleep een handvat tangentiëel om de ster of veelhoek te variëren.

• Alt+klik op een handgreep om willekeurige volgorde te verwijderen.

Bij het tekenen of handvat-wijzigen van een gerandomiseerde ster, zal deze “beven” omdat elke unieke positie van zijn handvatten overeenkomt met zijn eigen unieke randomisatie. Bijgevolg, een handvat verplaatsen zonder Alt herrandomiseert de vorm bij dezelfde mate van willekeur, terwijl Alt-slepen de randomisatie behoudt, maar de mate van willekeur aanpast. Hier zijn sterren waarvan de parameters identiek zijn, maar ze zijn elk geherrandomiseert door het handvat een weinig te verplaatsen (mate van willekeur is 0.1):

En hier is de middelste ster van de vorige rij met de mate van willekeur variërend van -0.2 tot 0.2:

Alt+sleep een hendel van de middelste ster in deze rij en bekijk hoe deze verandert in zijn buren aan de rechter- en linkerkant — en verder.

Je vind misschien je eigen toepassingen voor gerandomiseerde sterren, maar ronde amoebe-achtige vlekken en grote ruwe planeten met fantastische landschappen behoren tot de mogelijkheden:

Spiralen

Inkscape's spiraal is een flexibele vorm en alhoewel niet zo veelzijdig is als de ster, is hij soms erg handig. Een spiraal wordt net zoals een ster vanuit het middelpunt getekend, zowel tijdens tekenen als bewerken,

• Ctrl+slepen om de hoek in stappen van 15 graden vast te zetten.

Eens getekend heeft een spiraal twee handvatten op de uiteinden. Beide handvatten rollen de spiraal bij gewoon slepen op of af (dit wil zeggen, het aantal draaiingen verandert). Mogelijke toetscombinaties:

Buitenste handvat:

• Shift+slepen om te schalen/draaien rond het midden (geen rollen/ontrollen).

• Alt+slepen om de straal te vergrendelen tijdens het oprollen/afrollen.

Binnenste handvat:

• Alt+slepen verticaal om samen te komen/uiteenvallen.

• Alt+klik om de divergentie te herstellen.

• Shift+klik om het binnenste handvat naar het midden te verplaatsen.

De divergentie van een spiraal is de maat voor de niet-lineariteit van zijn windingen. Wanneer deze gelijk is aan 1, is de spiraal uniform; wanneer deze kleiner is dan 1 (Alt+slepen omhoog), is de spiraal dichter aan de buitenkant; wanneer deze groter is dan 1 (Alt+slepen omlaag), is de spiraal dichter naar het midden toe:

Het maximaal aantal omwentelingen is 1024.

Net zoals het ellipsgereedschap niet alleen bruikbaar is voor ellipsen, maar ook voor bogen (lijnen met constante kromming), is de spiraal handig voor het maken van lijnen met continu variërende kromming. In vergelijking met een gewone Bezier curve is een spiraal dikwijls handiger, omdat je hem korter of langer kan maken met het handvat langs de curve, zonder de vorm te beïnvloeden. Bovendien, waar een spiraal meestal getekend wordt zonder vulling, kan je vulling toevoegen en de lij verwijderen voor interessante effecten.

Vooral interessant zijn spiralen met puntlijn - deze combineren de goede dichtheid van de vorm met reguliere equidistante markeringen (punten of strepen) voor mooie Moiré-effecten:

Conclusies

Inkscape's vormgereedschappen zijn ergf krachtig. Leer hun trucs en speel ermee - dit verdient zichzelf terug bij je ontwerpen, omdat het gebruik van vormen in plaats van eenvoudige paden je vectorwerk sneller maakt en eenvoudiger te bewerken. Indien je ideeën hebt voor toekomstige verbeteringen aan de vormgereedschappen, contacteer aub. de ontwikkelaars.