Chulalongkorn

Chulalongkorn
	; Irudi gehiago
Thailandiako erregea	; 1868ko urriaren 1a - 1910eko urriaren 23a ; ← Mongkut - Vajiravudh →
Thailandiako erregea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	จุฬาลงกรณ์ บดินทรเทพยมหามกุฎ บุรุษยรัตนราชรวิวงศ์ วรุตมพงศบริพัตร สิริวัฒนราชกุมาร, Chulalongkorn Bodindradeva Mahamongkut Burusayaratana Rajravivongse Varutamabhong Paripatra Sirivatana Rajakumar
Jaiotza	Bangkok, 1853ko irailaren 20a
Herrialdea	Siam
Bizilekua	Grand Palace (en) ; Dusit Jauregia; Phra Chuthathut Palace (en) ; Phaya Thai Jauregia; Phra Ram Ratchaniwet (en) ; Nantha Uttayan Palace (en) ; Koh Sichang Royal Villa (en)
Lehen hizkuntza	thailandiera
Heriotza	Bangkok, 1910eko urriaren 23a (57 urte)
Hobiratze lekua	Wat Benchamabophit; Chakri Maha Prasat Tronu Aretoa
Heriotza modua	berezko heriotza: nefropatia
Familia
Aita	Mongkut
Ama	Debsirindra
Ezkontidea(k)	Yai Boonyarattaphan (en) ; Kimniaw (en) 1897ko urtarrilaren 2a); Auan Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Somburn Manprasert (en) 1910eko urriaren 23a); Chan Saeng-Chuto (en) 1910eko urriaren 23a); Nuang Bunyarattapan (en) 1910eko urriaren 23a); Suan Boonyarattaphan (en) ; Luan Niyavanonda (en) 1910eko urriaren 23a); Wong Netrayana (en) ; Jiw Kapittha (en) ; Sae Rojanadis (en) 1910eko urriaren 23a); Kesorn Sanidvongs (en) 1909ko martxoaren 17a); Chao Chom Manda Phrom (en) 1899ko otsailaren 8a); Yuan Bunnag (en) ; Lamai Suwannathat (en) 1910eko urriaren 23a); Liam Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Pum Malakul (en) 1910eko urriaren 23a); Nom Jotikasthira (en) 1910eko urriaren 23a); Phoem Sucharitakul (en) 1910eko urriaren 23a); Yuan Saeng-Chuto (en) ; Puk Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Pis Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Sangwan Amatayakul (en) 1893); Paw Malakul (en) 1910eko urriaren 23a); Kho Snidvongs (en) 1910eko urriaren 23a); Chiad Ladavalya (en) 1910eko urriaren 23a); Nueang Sanidvongs (en) 1885eko azaroaren 23a); On Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Narivarakanarak (en) 1910eko urriaren 23a); Erb Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Pan Malakul (en) 1910eko urriaren 23a); Aiam Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Arb Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Keaw Bunnag (en) 1910eko urriaren 23a); Sae Bunnag (en) ; Sai Sukumolchan (en) 1910eko urriaren 23a); Chan Sukumolchan (en) 1910eko urriaren 23a); Wad Kalayanamitr (en) 1910eko urriaren 23a); Ruan Sundarasardula (en) 1910eko urriaren 23a); Thipkeson Na Chiengmai (en) 1902ko martxoaren 3a); Seang Kalayanamitr (en) (1860(e)ko hamarkada - 1898ko abenduaren 20a); Khian Kalayanamitr (en) (1860(e)ko hamarkada - ; Prayuravongse (en) (1867 - 1910eko urriaren 23a); Khae Phungbun (en) (1867 - 1910eko urriaren 23a); Sud Sukumolchan (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Tabtim Rojanadis (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Chao Chom Manda Bua (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Mod Bunnag (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Cham Kalayanamitr (en) (1870(e)ko hamarkada - 1909ko urtarrilaren 2a); Morakot Phenkul (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Talab Ketudat (en) (1870(e)ko hamarkada - 1910eko urriaren 23a); Daksinajar (en) (1870(e)ko hamarkada - 1870(e)ko hamarkada); Yoi Isarankura (en) (1870(e)ko hamarkada - 1896ko apirilaren 19a); Uam Bisalayaputra (en) (1870(e)ko hamarkada - 1891ko apirilaren 26a); Sawang Na Nagara (en) (1871 - 1910eko urriaren 23a); Ubolratana Narinaga (en) (1873 - 1910eko urriaren 23a); Saovabhak Nariratana (en) (1873 - 1887ko uztailaren 21a); Phandhasarnurak (en) (1874 - 1910eko urriaren 23a); Sunanda Kumariratana (1876 - 1880ko ekainaren 3a); Hem Amatayakul (en) (1878 - 1910eko urriaren 23a); Saovabha Phongsri (1878 - 1910eko urriaren 23a); Savang Vadhana (1878 - 1910eko urriaren 23a); Saisavali Bhiromya (en) (1878 - 1910eko urriaren 23a); Prakong Amatayakul (en) (1879 - 1910eko urriaren 23a); Dara Rasmi (en) (1886ko otsailaren 4a - 1910eko urriaren 23a); Sukhumala Marasri (1887ko irailaren 15a - 1910eko urriaren 23a); Chum Krairiksh (en) (1895 - 1910eko urriaren 23a); Charoui Pramoj (en) (1904 - 1910eko urriaren 23a); Sadab Ladavalya (en) (1906ko apirilaren 1a - 1910eko urriaren 23a); Sae Bunnag (en) (1908 - 1910eko urriaren 23a); Tham Bunnag (en) (1908 - 1910eko urriaren 23a)
Seme-alabak	ikusi Phongpraphai; Ajrabarni Rajkanya; Chudharatana Rajakumari; Chandra Saradavara; Raphi Phatthanasak; Pravitra Vadhanodom; Bandhavanna Varobhas; Beatrice Bhadrayuvadi; Vajirunhis; Bahurada Manimaya; Charoensri Chanamayu; Isariyalongkorn; Abhakara Kiartivongse; Chudadhuj Dharadilok; Isaravongs Vorarajakumara; Kannabhorn Bejaratana; Khajera Chirapradidha; Komala Saovamala; Lavad Voraong; Praves Vorasamai; Prabai Bannabilas; Nabhanka Nibandhabongs; Vimolnaka Nabisi; Prabha Bannabilaya; Voralaksanavadi; Vapi Busbakara; Yaovabha Bongsanid; Isariyabhorn; Hemvadi; Suvabaktra Vilayabanna; Oraprabandh Rambai; Srivilailaksana; Suchitra Bharani; Urubongs Rajsombhoj; Orabindu Benyabhak; Samaya Vudhirodom; Oraongka Ankayuba; Sasibongse Prabai; Malini Nobhadara; Nibha Nobhadol; Sirabhorn Sobhon; Tribejrutama Dhamrong; Yaovamalaya Narumala; Vichitra Chiraprabha; Chirapravati Voradej; Asdang Dejavudh; Suddha Dibyaratana; Siriraj Kakudhabhand; Rangsit Prayurasakdi; Nabhachara Chamrassri; Suriyong Prayunraphan; Sommatiwongse Varodaya; Vajiravudh; Paribatra Sukhumbandhu; Bismai Bimalasataya; Purachatra Jayakara; Benbadhanabongse; Chakrabongse Bhuvanadh; Yugala Dighambara; Vudhijaya Chalermlabha; Valaya Alongkorn; Dilok Noppharat; Adorndibyanibha; Abbhantripaja; Adisaya Suriyabha; Dibyalangkarn; Mahidol Adulyadej; Anusara Siriprasadh; Prajadhipok;
Haurrideak	ikusi Siam Bhanurangsi Savangwongse; Chandrmondol; Chaturonrasmi; Sunanda Kumariratana; Savang Vadhana; Saovabha Phongsri; Sukhumala Marasri; Banchob Benchama; Narisara Nuwattiwong; Damrong Rajanubhab;
Familia	ikusi Nopawong (en) (haurriderdi); Supradit (en) (haurriderdi); Yingyaowalack (en) (haurriderdi); Somanass (en) (haurriderdi); Daksinajar (en) (haurriderdi); Somavadi Srirattanarajadhida (en) (haurriderdi); Sri Phatthana (en) (haurriderdi); Daksinavat (en) (haurriderdi); Sawet Woralap (en) (haurriderdi); Praphatsorn (en) (haurriderdi); Bhaktra Bimalabarna (en) (haurriderdi); Manyabhadhorn (en) (haurriderdi); Krisda Bhiniharn of Siam, Prince Nares Varariddhi (en) (haurriderdi); Chaloem Laksanaloet (en) (haurriderdi); Srinaga Svati (en) (haurriderdi); Gagananga Yukala (en) (haurriderdi); Kannikakaew (en) (haurriderdi); Sukkha Savasdi (en) (haurriderdi); Thawi Thawanyalap (en) (haurriderdi); Thongkongkonyai (en) (haurriderdi); Kashemsanta Sobhaga (en) (haurriderdi); Kamalas Loesan (en) (haurriderdi); Unakan Ananta Norajaya (en) (haurriderdi); Kashemsri Subhayok (en) (haurriderdi); Srisiddhi Thongjaya (en) (haurriderdi); Thongthaem Thawanyavong (en) (haurriderdi); Kanokvanna Lekha (en) (haurriderdi); Chumphol Somphot (en) (haurriderdi); Arunvadi (en) (haurriderdi); Vani Rattanakanya (en) (haurriderdi); Mondha Nobharatana (en) (haurriderdi); Kap Kanok-rat (en) (haurriderdi); Devan Udayawongse, Prince Devawongse Varoprakar (en) (haurriderdi); Oradaya Debkanya (en) (haurriderdi); Butsabong Boekban (en) (haurriderdi); Vajirananavarorasa (en) (haurriderdi); Charoen Rungrasi (en) (haurriderdi); Sommot Amonphan (en) (haurriderdi); Sunanda Kumariratana (haurriderdi); Chandhrathat Chuthathan (en) (haurriderdi); Sukhumala Marasri (haurriderdi); Nariratana (en) (haurriderdi); Chaiyanuchit (en) (haurriderdi); Banchob Benchama (haurriderdi); Varavanakorn (en) (haurriderdi); Damrong Rajanubhab (haurriderdi); Nongkhran Udomdi (en) (haurriderdi); Si Saowaphang (en) (haurriderdi); Savang Vadhana (haurriderdi); Sonabandit (en) (haurriderdi); Narisara Nuwattiwong (haurriderdi); Watthananuwong (en) (haurriderdi); Kanchanakara (en) (haurriderdi); Butsaban Buaphan (en) (haurriderdi); Saovabha Phongsri (haurriderdi); Khaekhaiduang (en) (haurriderdi); Nabhabhorn Prabha (en) (haurriderdi); Damrongrit (en) (haurriderdi); Charun Ritthidet (en) (haurriderdi); Saowaphakphan (en) (haurriderdi); Pradittha Sari (en) (haurriderdi); Svasti Sobhana (en) (haurriderdi); Jayanta Mongkol (en) (haurriderdi); Puangsoi Sa-ang (en) (haurriderdi); Praphai Srisa-at (en) (haurriderdi); Charoenkamala Suksavati (en) (haurriderdi);
Leinua	Chakri dinastia
Hezkuntza
Hizkuntzak	thailandiera; ingelesa
Irakaslea(k)	Anna Leonowens
Jarduerak
Jarduerak	monarka, politikaria, diplomazialaria, ofizierra, idazlea eta estatu-politikaria
Lantokia(k)	Thailandia
Lan nabarmenak	ikusi Far From Home (en) ; Ngo Pa (en) ; Lilit Nitra Chakrit (en) ; Phra Ratcha Phithi Sipsong Duean (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Order of the Black Eagle (1887) ; Order of St. Andrew (1891) ; Order of the Royal House of Chakri (1882) ; Order of the Nine Gems ; Knight Grand Cordon of the Order of Chula Chom Klao (1900) ; Grand Cordon of the Order of the White Elephant (1909) ; Order of the Crown of Thailand (1869) ; Order of Saint Michael and Saint George (1878) ; Order of Saint Hubert (1906) ; Order of Fidelity (1897) ; Order of the Most Holy Annunciation (1891) ; Order of Saints Maurice and Lazarus (1887) ; Karlos III.aren Ordena (1871) ; Sash of the Three Orders (1897) ; Knight of the Seraphim (1887) ; Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎ (1884) ; Order of the Elephant (1882) ; Order of the Chrysanthemum (1887) ; Royal Order of Kamehameha I (1881) ; Order of Henry the Lion (1907) ; Chakra Mala Medal (1882) ; Order of Saint Stephen of Hungary (1868) ; Order of the Rue Crown (1897) ; Order of Ludwig I (1897) ;
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Thailandiako Errege Indar Armatuak
Gradua	Zelaiko Mariskal; Flotako almirantea
Parte hartutako gatazkak	Haw gerrak; 1893ko franko-siamdar krisia; Holy Man's Rebellion (en)
Ideologia eta sinesmenak
Erlijioa	budismoa; Theravada

Chulalongkorn —nazioartean Rama V.a errege izenaz ere ezaguna— (thailandieraz: พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว; Phra Nakhon, 1853ko irailaren 20a - ib., 1910eko urriaren 23a) Siamgo erregea izan zen.

Rama IV.aren bederatzigarren semea eta ondorengoa izan zen, Chakkri dinastiako bosgarren erregea. Hamabost urte zituen aita hil zitzaionean, eta Somdet Chao Phraya Si Suriyawong izan zuen erregeorde 1873 arte. Erreforma sakonei ekin zien berehalakoan. Esklabotasuna kendu zuen, nahitaezko soldadutza ezarri zuen, gobernu, administrazio eta ekonomiako egiturak ildo modernoetatik bideratzen saiatu zen eta Siamgo lehen burdinbidea eraiki zuen (1893). Bidaia asko egin zuen Europan barrena 1897-1907 bitartean eta Britainiar Inperioaren esku utzi zituen Malaysiako iparraldeko lurraldeak (1909). Herriaren heziketarako ministerioa sortu zuen, eta haren izena duen unibertsitatea sortu zuen Bangkoken Rama V.aren semeak 1917an.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/10/14 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Chulalongkorn

Datuak: Q158861
Multimedia: Chulalongkorn / Q158861