Pangmasang Republika sa Tsina

Bandila

Ang Pangmasang Republika sa Tsina (RPT; Inintsek: 中华人民共和国, Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó; Ininggles: People’s Republic of China, PRC; Pinortuges: República Popular da China) kun yanong Tsina (sa Inintsik nga yano: 中国 kun sa karaang Inintsik: 中國, Pinyin: Zhōngguó) mao ang rekonosidong kagamhanan sa Tsina, usa ka nasod sa sidlakang Asya. Mao kini ang ikatulong kinadak-ang nasod sa dapit sa heyograpiya, ang nasod nga may kinadak-ang kamulupyohan sa kalibotan.

Ang Tsina usa sa labing karaang sibilisasyon sa kalibutan: kini aduna'y labing karaang sibilisasyon nga nagpadayon nga duol sa rehiyon sa Yellow River. Adunay arkeolohikanhong ebidensya kapin sa 5,000 ka tuig ang kagulangon. Ang Tsina usab aduna'y usa sa labing karaang sistema sa pagsulat sa kalibutan (ug ang labing karaang ginagamit karon). Ang Tsina mao ang tinubdan sa daghang dagkong imbensyon. Sa Heyograpiya, ang kinataas-ang suba sa Tsina mao ang Yangtze River nga nag-agos sa dagkong mga dakbayan ug gipuy-an sa daghang mga espisye. Mao kini ang ikatulong kinataas-ang suba sa kalibotan.

Sukad pa sa wala pa ang 2014, ang gobyerno sa Tsina nagbuhat og genocide batok sa mga Uyghur ug uban pang Turkic nga minorya. Adunay daghang arbitraryo nga pagdakop ug pagpabilin sa prisohan, pagpanglutos, malawom nga surveillance, paglapas sa kultura ug relihiyon, pagpabulag sa pamilya, pinugos nga trabaho, sekswal nga karahasan, ug paglapas sa mga katungod sa reproduksyon.

Gawas sa daghang pagpabilin sa prisohan, ang mga polisiya sa gobyerno naglakip sa pinugos nga trabaho ug trabaho sa pabrika, pagpugong sa relihiyosong praktis sa Uyghur, politikal nga indoctrination, pinugos nga sterilization, pinugos nga paggamit og kontrasepsyon, ug pinugos nga aborsyon. Gibanabana nga 16,000 ka mosque ang nadaut o nawasak, samtang gatusan ka libo ka mga bata pinugos nga gibulag gikan sa ilang mga ginikanan ug gipadala sa mga boarding school.

Sumala sa estadistika sa gobyerno sa Tsina, gikan 2015 hangtod 2018, ang birth rate sa kadaghanang Uyghur nga mga rehiyon sa Hotan ug Kashgar mikunhod og labaw sa 60%. Sa samang panahon, ang birth rate sa tibuok nasod mikunhod og 9.7%. Sumala sa CNN, ang mga awtoridad sa Tsina miila nga ang birth rate mikunhod hapit usa ka ikatulo sa 2018 sa Xinjiang, apan gisalikway ang mga report bahin sa pinugos nga sterilization. Sa 2019, ang birth rate sa Xinjiang mikunhod pa og dugang 24%, kumpara sa nationwide nga pagkunhod nga 4.2%.