Polusi udara
Polusi udara inggih punika kawéntenan partikel utawi senyawa ring udara sané mabaya antuk manusa, kauripan lianan, utawi palemahan. Polutan prasida marupa gas, minakadi ozon utawi nitrogén oksida, utawi partikel alit minakadi jelaga lan buk. Udara ring jero lan jaba ruangan prasida kacemar.
Polusi udara ring jaba mawit saking ngeseng lakaran bakar fosil anggén listrik lan transportasi, api liar, makudang-kudang prosés industri, pangelolaan luu, pambongkaran lan partanian. Polusi udara ring jero sering pisan saking ngendihang saang utawi limbah partanian anggén maratengan lan ngangetin. Wit polusi udara sané lianan minakadi badai buk lan letusan gunung marapi. Akét wit polusi udara lokal, utamané ngendihang lakaran bakar fosil, taler ngamedalang gas umah kaca sané ngawinang pamanesan global. Nanging polusi udara prasida ngwatesin pamanesan ring lokal.
Polusi udara ngawinang 7 utawi 8 yuta jadma padem nyabran warsa. Puniki signifikan faktor résiko antuk makudang-kudang penyakit, minakadi stroke, pinakit jantung, pinakit paru obstruktif kronis (PPOK), asma lan kanker paru. Lakaran partikel sané pinih ngamademang, becik antuk polusi udara ring jero utawi ring jaba. Ozon ngranayang entik-entikan, lan alas rusak olih polusi sané ngawinang sabeh asem. Sejangkepné, Bank Jagat sampun narka indik karugian kesejahteraan (padem anom) lan karugian produktivitas (buruh sané ical) sané kaawinang olih polusi udara ngawinang béa ékonomi jagat langkungan saking $8 triliun nyabran warsa.
Makudang-kudang téknologi miwah stratégi prasida ngirangin polusi udara. Panampekan utama minakadi kompor resik, romrom api, nincapang pangelolaan luu, kontrol buk, pangosok industri, montor listrik lan energi kaanyarin. Undang-undang kualitas udara nasional sering pisan efektif, utamané warsa 1956 Undang-undang Udara Resik ring Inggris lan warsa 1963 Undang-undang Udara Resik AS. Utsaha internasional sampun ngamolihang pikolih sané macampuh: Protokol Montreal ngicalang makéhan lakaran kimia sané mabaya ngareredang ozon, nanging aksi internasional indik pagentosan iklim sampun kirang mapikolih.